Czy można sobie wyobrazić świat bez urządzeń elektronicznych? Dzisiejsze elektroniczne gadżety, maszyny i urządzenia stały się integralną częścią naszego życia. Jest to najbardziej widoczne w przypadku ostatnich osiągnięć technologicznych, takich jak drony, mobilny Internet, urządzenia medyczne, Internet rzeczy (IoT) i pojazdy autonomiczne. Wynikiem tego jest zwiększony poziom szkodliwych zakłóceń elektromagnetycznych. Zakłócenia te powodują bardzo różne skutki, zaczynając od niewielkich uciążliwości, a kończąc na całkowitej awarii produktów lub systemów.
Dawniej dobór wzmacniacza do badań kompatybilności elektromagnetycznej (EMC) był oparty głównie na doświadczeniach inżynierów oraz na informacjach rozproszonych wśród członków branży EMC. Trzeba pamiętać, że prawidłowy dobór wzmacniacza EMC jest ważnym krokiem w osiągnięciu wymaganych poziomów RF. Należy także uwzględnić, że jakość i wsparcie są równie ważne, jak parametry urządzenia przy wyborze wzmacniacza. Przestoje spowodowane awariami sprzętu często oznaczają spowolnienie pracy laboratorium testowego, co wpływa na jego rentowność i harmonogramy pracy klientów, których skutki są wymierne i możliwe do policzenia. Ważne jest, aby właściwie zrozumieć poniższe kwestie i podjąć właściwą decyzję biorąc pod uwagę poniższe aspekty:
EMC można zdefiniować jako zdolność systemu lub sprzętu do działania w przewidzianym środowisku pracy bez doznania niedopuszczalnego i niezamierzonego obniżenia, lub zmiany funkcjonalności urządzenia z powodu zaburzeń elektromagnetycznych. Zagrożenia dla systemu mogą być zarówno naturalne, jak i spowodowane przez człowieka oraz mogą być podzielone na cztery główne rodzaje testów:
Limity i poziomy stosowane w tych testach są zdefiniowane w różnych normach i przyjęte przez różne organizacje. Produkty muszą spełniać wymagania określone w tych normach, ponieważ bezpieczeństwo użytkowników urządzeń zależy także od tego, czy produkty będą działać zgodnie z przeznaczeniem.
W wielu przypadkach wybór wzmacniacza jest podyktowany wymaganiami normy. Dodatkowo użytkownik końcowy często będzie miał swoje specyficzne i wyjątkowe wymagania, które mogą być równie ważne jak normy przemysłowe. Poniżej przedstawiono standardy powszechnie stosowane w takich sektorach jak: wojsko, lotnictwo, motoryzacja i komercyjny:
Odporność na zaburzenia promieniowanie
IEC 61000-4-3: Komercyjne
MIL-STD-461, RS103: Komponenty wojskowe
MIL-STD-464: Systemy wojskowe
DO-160, sekcja 20: Lotnictwo
ISO 11451, ISO 11452-2: Przemysł samochodowy
Emisja zaburzeń promieniowanych
CISPR 11, 22, 25, 32: Komercyjne
MIL-STD-461, RE102: Komponenty wojskowe
DO-160, sekcja 21: Lotnictwo
FCC część 15
Odporność na zaburzenia przewodzone
IEC 61000-4-6: Komercyjne
MIL-STD-461, CS114: Komponenty wojskowe
DO-160, sekcja 20: Lotnictwo
ISO 11452-4: Automotive
Emisje zaburzeń przewodzonych
CISPR 11, 22, 25, 32: Komercyjne
MIL-STD-461, CE101, CE102: Komponenty wojskowe
DO-160, sekcja 21: Lotnictwo
Parametr | Definicja | Znaczenie |
---|---|---|
Charakterystyka częstotliwościowa | Zakres częstotliwości pracy | Wzmacniacze są przeznaczone do pracy tylko w tym określonym paśmie częstotliwości. Niektóre wzmacniacze półprzewodnikowe mogą pracować poza tym pasmem ze znaczną redukcją mocy (rysunek 1). Inaczej jest w przypadku wzmacniaczy lampowych TWT, które mają bardziej stromą krzywa częstotliwości podcięcia (rysunek 2). |
Rysunek 1: Przykład poziomu mocy wyjściowej wzmacniacza półprzewodnikowego w funkcji częstotliwości |
||
Rysunek 2: Przykład poziomu mocy wyjściowej wzmacniacza TWT w funkcji częstotliwości |
||
Parametr | Definicja | Znaczenie |
Znamionowa moc wyjściowa | Definicja pojęcia "moc znamionowa" różni się w zależności od producenta. Niektórzy producenci definiują ją jako moc wyjściową dla danej mocy wejściowej w całym paśmie pracy, inni definiują ją jako moc nasycenia wzmacniacza. Istnieją również inne definicje, których używają producenci. Kluczową kwestią jest zapoznanie się z definicją stosowaną przez danego producenta. | Ważne jest, aby zwracać uwagę na definicję producenta, ponieważ jego definicja mocy znamionowej może nie spełniać wymagań użytkownika. Na przykład, jeśli wymagana jest moc liniowa, a producent podaje inną wartość niż P1dB, należy dobrać wzmacniacz zgodnie ze specyfikacją P1dB, a nie mocy znamionowej. Z drugiej strony, niektórzy producenci mogą określać moc znamionową na poziomie P1dB, pozostawiając dodatkową moc dostępną dla zastosowań, w których liniowość nie jest krytyczna. |
Moc wyjściowa P1dB | Moc generowana przez wzmacniacz w 1dB punkcie kompresji | Ważna wartość znamionowa mocy dla aplikacji, w których istnieją surowe wymagania dotyczące liniowości (IEC / EN). Może być uważana za górną maksymalną granicę mocy liniowej. Nasycenie wzmacniacza wzrasta po przekroczeniu P1dB. |
Rysunek 3: Przykład poziomów P1dB i P3dB dla 50U1000 |
||
Poziom harmonicznych | Stosunek mocy wyższej harmonicznej do mocy częstotliwości podstawowej | Wiele specyfikacji testowych wymaga co najmniej -6 dBc. Ważne jest, aby wybrany wzmacniacz nie wnosił zniekształceń harmonicznych większych niż wymagane przez normę. Standardem dla wzmacniaczy półprzewodnikowych jest poziom mniejszy niż -20 dBc. |
Rysunek 4: Przykład harmonicznych wzmacniacza |
||
Parametr | Definicja | Znaczenie |
Wzmocnienie | Współczynnik wzmocnienia, zwany również wzmocnieniem, to wartość opisująca, w jakim stopniu wzmacniacz analogowy zwiększa siłę sygnału. Współczynniki wzmocnienia są zwykle wyrażane w kategoriach mocy. | Wiele czynników wpływających na wzmocnienie wzmacniacza to m.in. moc wyjściowa, rozmiar oraz moc wymagana do pracy wzmacniacza. Wzmocnienie jest nazywane S21 w terminologii parametrów S |
Płaskość wzmocnienia | Określa, jak bardzo może zmieniać się wzmocnienie wzmacniacza w określonym zakresie częstotliwości. | Wahania płaskości wzmocnienia wzmacniacza mogą powodować zniekształcenia sygnałów przechodzących przez wzmacniacz. |
Wydajność | Stosunek mocy wyjściowej do całkowitego poboru mocy | Chociaż wzmacniacze klasy A są z natury mniej wydajne niż wzmacniacze innych klas, techniki projektowania mogą poprawić wydajność wzmacniacza. Wzmacniacze o wysokiej sprawności są mniejsze i wymagają mniejszej mocy wejściowej niż inne wzmacniacze o równoważnej znamionowej mocy wyjściowej, lecz o niższej sprawności. |
Zdolności do pracy impulsowej | Ograniczenia dotyczące szerokości impulsu, częstotliwości impulsów i cyklu pracy | Wzmacniacze impulsowe SSPA i TWT wytwarzają wyższą moc szczytową niż moc CW. |
Modulacja (AM, FM, PM) | Okresowa zmienność właściwości sygnału. | Podczas gdy istnieje wiele rodzajów modulacji RF stosowanych w dzisiejszym świecie, istnieje kilka konkretnych modulacji stosowanych przez normy testowe EMC w celu przybliżenia rzeczywistych zagrożeń, takich jak modulacja impulsowa (PM) i modulacja amplitudowa (AM). Konieczne jest, aby wzmacniacz używany w testach był w stanie wiernie odtworzyć wymaganą modulację bez zmiany lub dodania zniekształceń zewnętrznych. |
Tolerancja niedopasowania | Zdolność wzmacniacza do pracy w stanie niedopasowanymi obciążeniami, a tym samym z różnym poziomem mocy odbitej | W zastosowaniach EMC, szczególnie przy niższych częstotliwościach, przetworniki (anteny / zaciski / itp.) mogą być bardzo słabe dopasowane (mieć inną impendancję niż 50 Ohm). Podczas testów, ważne jest, aby wzmacniacz niezależnie od niedopasowania dostarczał moc do obciążenia i chronił się przed uszkodzeniem przez moc odbitą. |
Wzmacniacze RF osiągają swoją maksymalną moc wyjściową najczęściej przy podaniu mocy wejściowej sygnału 1 mili W (poziom 0 dBm). Nie jest to jednak regułą w przypadku różnych producentów dla tego należy sprawdzić ten parametr.
Głównym zadaniem wzmacniacza RF jest zwiększenie mocy sygnału bez jego zniekształcenia. Inaczej mówiąc, największy wpływ na poziom wyjściowy mocy wzmacniacza ma moc sygnału wejściowego. Zbyt wysoka moc sygnału podana na wejście wzmacniacza może spowodować nasycenie wzmacniacza, którego efektem będzie skompresowanie sygnału wyjściowego. Dla sygnałów wejściowych małej mocy wzmacniacz pracuje w liniowym zakresie pracy i nie generuje zniekształceń. Praca wzmacniacza w nieliniowym zakresie powoduje zniekształcenia sygnału. W punkcie 1dB kompresji (P1dB) może wystąpić lekkie spłaszczenie sygnału sinusoidalnego na górze i na dole. W miarę jak wzmacniacz jest dalej wprowadzany większe nasycenie, pojawiają się dodatkowe zniekształcenia i ostatecznie sygnał wyjściowy przybiera kształt bardzie przypominjący prostokąt (patrz rysunek 5). Punkty kompresji 1 dB (P1dB) i 3 dB (P3dB) są pokazane na rysunku 6.
Wzmacniacze pracujące w klasie A i klasie AB mają swoje mocne i słabe strony. Wzmacniacze klasy A są najbardziej wytrzymałe. Zapewniają najwyższy poziom tolerancji niedopasowania obciążenia, a to zjawisko często się zdarza przy testach EMC z użyciem anten lub sprzęgów sygnałów RF jak np. sieci CDN. W sytuacji niedopasowania obciążenia dochodzi do odbić znacznej ilości mocy RF, na które musi być przygotowany wzmacniacz mocy RF. Wzmacniacze klasy A odznaczają się lepszą liniowością i mniejszymi zniekształceniami harmonicznymi w porównaniu do innych klas wzmacniaczy.
Wzmacniacze klasy AB posiadają także swoje zalety. Koszt wzmacniacza jest niższy niż wzmacniaczy klasy A. Wzmacniacze klasy AB jest również na ogół mniejszy i lżejszy. Wzmacniacze te znacznie lepiej nadają się do aplikacji z dopasowanymi obciążeniami.
W poniższej tabeli przedstawiono zestawienie różnic pomiędzy wzmacniaczami klasy A i klasy AB.
Charakterystyka | Wzmacniacz klasy A | Wzmacniacz klasy AB |
---|---|---|
Zniekształcenia wyjściowe | Niskie zniekształcenia, najwyższa liniowość | Wyższe zniekształcenia, słaba liniowość |
Koszt | Wzmacniacz będzie bezpiecznie pracował bez uszkodzeń bez względu na niedopasowanie obciążenia | Do ochrony wzmacniacza przed zniszczeniem na skutek niedopasowania obciążenia stosuje się ograniczniki mocy wyjściowej. Powyżej określonego poziomu niedopasowania ogranicznik obniża moc wyjściową wzmacniacza. |
Rozmiar/Waga | Większe/ cięższe | Mniejszy/Lżejszy |
Budowa | Potrzeba więcej komponentów do odprowadzenia ciepła. | Mniej komponentów chłodzących |
Współczynnik mocy AC do mocy RF | Mniej wydajny | Bardziej wydajny |
Jeśli wzmacniacz jednopasmowy nie jest dostępny w pożądanym paśmie częstotliwości, atrakcyjnym rozwiązaniem może być wzmacniacz dwuzakresowy. Wzmacniacz dwuzakresowy składa się z dwóch wzmacniaczy połączonych w jedną obudowę z pojedynczym interfejsem sterującym, wejściem i wyjściem RF oraz dwoma szerokościami pasma pracy pokrywającymi w sposób ciągły cały wymagany zakres częstotliwości. Takie podejście pozornie upraszcza konfigurację testu.
Podczas gdy na pierwszy rzut oka systemy ze wzmacniaczami dwuzakresowymi wydają się uproszczaniem, bliższe przyjrzenie się takiemu rozwiązaniu daje już mniej optymistycznie wnioski. Dwa moduły we wzmacniaczu dwupasmowym mogą mieć wspólne zasilanie, reszta systemu jest skomplikowana, ponieważ składa się nie z jednego, ale z dwóch złożonych modułów wzmacniacza.
Co więcej, wymagane są dodatkowe przełączniki RF, okablowanie i złącza, które będą niekorzystnie wpływały na wyjścia obu modułów wzmacniaczy RF. Te dodatkowe elementy zwiększają tłumienność wtrąceniową toru mocy i mogą nie stanowić problemu przy niższych częstotliwościach, ale będą dawały o sobie znać przy wyższych częstotliwościach poprzez zwiększenie strat i obniżenie wydajności. Ponadto jednoczesne generowanie sygnału w całym paśmie jest niemożliwe ze względu na wymagane przełączanie z jednego pasma częstotliwości na drugie.
Rysunek 10 i rysunek 11 przedstawiają odpowiednio schematy blokowe wzmacniaczy jedno- i dwuzakresowych.
Często pomijaną, ale ważną częścią konfiguracji testowej stanowiska EMC są akcesoria. Koszt i czas związany z przeprowadzaniem badań EMC wymusza stosowanie wysokiej jakości akcesoriów. Firma Astat i AR oferuje wszystkie akcesoria niezbędne do zbudowania systemu „pod klucz”. Obejmuje to rodzinę anten, które pracują w zakresie częstotliwości do 50 GHz i obsługują moc do 20 kW, stojaki, manipulatory do anten, sondy pola, sprzęgacz, mierniki mocy, sieci CDN, tłumiki i terminatory oraz kable RF. Projektanci anten i doświadczeni inżynierowie projektujący systemy EMC współpracowali przez lata w celu opracowania anten, które stanowią bardzo atrakcyjną alternatywę dla tradycyjnych konstrukcji antenowych. Przykłady obejmują modele Radiant Arrow, ATT Pyramidal Log Period i serię AA zintegrowanych anten ze wzmacniaczami półprzewodnikowymi do 40GHz.
Astat i AR oferuje te akcesoria wraz z doświadczonymi inżynierami, którzy doradzą i dobiorą optymalne rozwiązanie oraz pomogą w jego podłączeni i przeszkolą z jego użytkowania i obsługi. Rysunki 12 i 13 przedstawiają przykłady akcesoriów stosowanych odpowiednio w badaniach odporności na zaburzenia promieniowane i przewodzone częstotliwości radiowych.
Tranzystory użyte we wzmacniaczu są jego głównym elementem. Mogą one dostarczyć wskazówek na temat konstrukcji i powinny stanowić jeden z aspektów przy wyborze wzmacniacza RF. Przez lata stosowano różne technologie tranzystorowe, w tym LDMOS, GaAs i GaN i wiele innych. Podczas gdy każda z tych technologii ma swoje wady i zalety, technologia GaN stała się bardziej powszechna na rynku. Zaletą GaN jest większa gęstość mocy niż w przypadku innych technologii, co przekłada się na większą moc wzmacniaczy i mniejsze gabaryty w porównaniu do wzmacniaczy o podobnej mocy wykonanych z tranzystorów w innej technologii. Duża moc jest jednym z głównych parametrów decydujących o powodzeniu w wykonywaniu narażeń w badaniach EMC.
Prawie zawsze zapomina się o tym, jak ważna jest zgodność produktu z przepisami prawnymi. Niezwykle ważne jest, aby wzmacniacze przechodziły testy bezpieczeństwa, EMC i substancji niebezpiecznych. Nie wszyscy producenci wzmacniaczy zobowiązali się do zachowania zgodności z przepisami obowiązującymi na całym świecie. Z tego powodu, niektórzy producenci nie są w stanie dystrybuować swoich produktów do niektórych regionach świata. Nawet w regionach, które nie wymagają takiej zgodności, ważne jest, aby spełnić te wymagania dla wszystkich produktów w celu zmniejszenia potencjalnych szkód dla użytkowników i środowiska. Sprzęty są testowane przez niezależne zewnętrzne laboratoria w zakresie oceny produktów pod kątem międzynarodowych standardów bezpieczeństwa i EMC, więc nie ma wątpliwości, co daję większą wiarygodność spełnienia wymagań w porównaniu z producentami, którzy decydują się na przeprowadzanie ocen wewnętrznych.
Istnieje wiele czynników, które należy rozważyć przy wyborze wzmacniacza. Głównymi wytycznymi są aktualnie obowiązujące wymagania i przyszłe zmiany wprowadzane w zakresie norm wojskowych, lotniczych, samochodowych, urządzeń medycznych i wielu innych. Po określeniu standardu zgodnie z którym urządzenie musi być testowane, ważne jest, aby rozważyć też inne czynniki podczas procesu wyboru wzmacniacza takie jak: klasa pracy wzmacniacza, która jest nierozerwalna z jakością sygnały wyjściowego oraz niezawodnością sprzętów.
Potrzebujesz pomocy w doborze odpowiedniego wzmacniacza? Inżynierowie Astat i AR posiadają wieloletnie doświadczenie w dziedzinie wzmacniaczy w takich obszarach jak EMC, badania R&D komponentów bezprzewodowych i innych. Chętnie przedyskutujemy Państwa wymagania i pomożemy w doborze odpowiedniego wzmacniacza do konkretnych zastosowań.